Shkencëtarët thonë se kanë gjetur kraterin më të madh të goditjes nga asteroidi, ai që gati shoi jetën rreth 500 mln vite më parë
Meteor Crater Natural Landmark near Winslow, AZ
13 Shtator 2023
Lajmi për zbulimin e kraterit më të madh të goditjes nga një asteroid ka marrë dhenë dhe nëse është i vërtetë, bëhet fjalë për një gropë me 323 milje në diametër.
Studiuesit në Universitetin e Uellsit të Ri Jugor (UNSW) besojnë se kanë gjetur prova se një përplasje asteroidi e varrosur pranë qytetit Deniliquin, Australi, është më e madhja në botë e zbuluar ndonjëherë dhe mund të ketë ndihmuar në nxitjen e një ngjarjeje të madhe akullnajash, që vrau 85 për qind të specieve të botës. Hulumtimi është publikuar në revistën ‘Tectonophysics’.
I quajtur struktura Deniliquin, profesori ndihmës i UNSW dhe studiuesi i ndikimit të asteroideve Andrew Glikson, beson se krateri është 323 milje në diametër, gati dyfishi i madhësisë së kraterit aktual që mban rekordin – struktura Vredefortimpact në Afrikën e Jugut.
Glikson pretendon se ndikimi që shkaktoi kraterin mund të ketë ndodhur gjatë ngjarjes së zhdukjes masive të ‘Ordovicianit të Vonë’. “Në mënyrë të veçantë, unë mendoj se mund të ketë shkaktuar atë që quhet faza e akullnajave Hirnantian, e cila zgjati midis 445.2 dhe 433.8 milionë vjet më parë”, shkroi ai në një deklaratë. “Kjo ngjarje e madhe e akullnajave dhe zhdukjes masive eliminoi rreth 85 për qind të specieve të planetit”.
Ndikimet gjigante të asteroideve mund të kenë një efekt shkatërrues për jetën në Tokë, me ndikimin e papritur jo vetëm që dërgon valë jehonë të shkatërrimit, por fushat e mbeturinave dhe zhurma pasuese atmosferike zbehin intensitetin e diellit dhe mund të shkaktojë një ngjarje ftohjeje.
Glikson pranon se krateri mund të jetë edhe më i vjetër, por thotë se sa herë që godet asteroidi, ai godet pjesën lindore të kontinentit Gondwana-i, cili ekzistonte për ca kohë përpara se të ndahej në disa kontinente, duke përfshirë Australinë.
Gjetja e një krateri të asaj madhësie të varrosur në pamje të thjeshtë është e ndërlikuar për shkak të erozionit dhe lëvizjes së sedimentit. Edhe pllakat tektonike të Tokës në lëvizje mund të ndryshojnë kraterin. Glikson thotë se kur një asteroid godet, ai krijon një krater me një bërthamë të ngritur, si një pikë uji spërkat lart kur një guralec godet një pishinë.
Duke kuptuar përbërjen gjeofizike të materialeve të hedhura nga një krater gjatë goditjes, shkencëtarët mund të studiojnë shtresat e “ejeksionit të ndikimit” në terrene të ndryshme anembanë botës. Tashmë, Gondwana dhe Australia ishin dhe janë shtëpia e 38 strukturave të konfirmuara dhe 43 ndikimeve të mundshme.
Leximet magnetike zbulojnë një model valëzim simetrik që do të ishte prodhuar nga temperaturat jashtëzakonisht të larta të ndikimit, një zonë qendrore magnetike e ulët që korrespondon me deformimin e thellë mbi kupolën e mantelit (maja e kupolës është më e cekët se maja e mantelit rajonal), dhe thyerjet radiale që largohen nga qendra e besueshme që janë tipike për strukturat e mëdha me ndikim janë ndër treguesit.
Glikson tha: “Për të vërtetuar ndikimin, do të na duhet të mbledhim prova fizike të goditjes, e cila mund të vijë vetëm nga shpimi i thellë në strukturë”. Dhe për këtë do të nevojitet një megashpim.